Bạn đang tìm TẬP thơ tình hay về biển lắng đọng, đủ mọi cung bậc cảm xúc hãy để Imperia River View gợi ý cho bạn qua bài viết TẬP thơ tình hay về biển lắng đọng, đủ mọi cung bậc cảm xúc mới nhất 2023 nhé.
Ngày thơ Việt Nam 2023: Những cung bậc tĩnh tại của tình yêu
Thứ Năm, ngày 9 tháng 2 năm 2023 3:53 chiều
Với mục tiêu đưa thơ đến gần hơn với mọi người, Ngày thơ năm nay diễn ra ở nhiều địa điểm khác nhau trên cả nước. Tại Hà Nội, không gian thơ mộng được dời từ Văn Miếu – Quốc Tử Giám – đến Hoàng Thành Thăng Long. Một đêm thơ đầy cảm xúc của Nguyên Tiêu một lần nữa tôn vinh vẻ đẹp của thi ca, như nhà thơ Trần Đăng Khoa đã viết “Nếu thế gian này không còn tình yêu/ Có lẽ đất cũng tan”.
- Du xuân háo hức khám phá không gian tổ chức Ngày thơ Việt Nam
- Lần đầu tiên Ngày thơ Việt Nam được tổ chức tại Hoàng Thành Thăng Long
Chủ tịch Hội Nhà văn, Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết: “Việc dời địa điểm tổ chức Ngày hội Nhà thơ từ Văn Miếu Quốc Tử Giám đến Hoàng thành Thăng Long và các địa điểm khác trong cả nước những năm tiếp theo chỉ là vấn đề thời sự. thời gian làm sao để những người yêu thơ ở nhiều nơi trực tiếp tham gia sự kiện thơ này, bởi trên cả nước có nhiều địa danh đã thành chốn thơ, như Núi Bài Thơ (Quảng Ninh); Tháp Nhạn (Phú Yên), cố đô Huế…hay quê hương của thi hào Nguyễn Du, cụ Đồ Chiểu, thơ Nôm Hồ Xuân Hương”…
Đêm thơ Nghệ thuật đã diễn ra với nhiều cung bậc cảm xúc.
Chúa phù hợp với thơ ca, để nói về những điều tốt đẹp”.
Anh cho rằng, thơ ca luôn song hành, tạo nên vẻ đẹp của cuộc sống, giúp con người vượt qua bóng tối, nuôi dưỡng ý chí mạnh mẽ hơn và đồng cảm với nhau hơn. Trong thời đại mới, thơ ca phải chuyển tải được lương tâm, tiếng nói của thời đại, thể hiện được niềm vui, nỗi buồn, những mong mỏi, trăn trở của con người. Thơ phải đứng về phía nhân dân và tôn vinh nhân dân.”
Ông khẳng định: “Thơ phải có ‘nhịp điệu mới’, phải làm mới thơ, phải có tiếng nói tiêu biểu cho tâm hồn con người và thời đại, nhưng không bao giờ được từ bỏ con đường – sứ mệnh của nhà thơ. Đó là để tôn vinh nhân loại.”
Với ý nghĩa đó, Ngày thơ Việt Nam đã được tổ chức với nhiều hoạt động như hội sách, tọa đàm “Thơ Hôm Nay với Hôm Nay”, chiếu phim tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp của các nhà thơ nổi tiếng có đóng góp xây dựng nền thơ ca Việt Nam, và chơi từ video clip tuyển tập các ca khúc nổi tiếng có phổ nhạc, triển lãm tại Nhà Ký ức thơ, đọc thơ và tham luận về thơ tại Quán thơ. …
Tổng giám đốc Lê Quý Dương và hai họa sĩ thiết kế Phạm Hà Hải, Lê Đình Nguyên đã đưa người xem vào một cõi thơ đầy cảm xúc, được thiết kế đẹp mắt và sang trọng. Ở đó, với chủ đề “Nhịp mới”, mong cuộc sống đất nước ta trở lại bình thường sau khi vượt qua cơn đại dịch thế kỷ, tập thơ sẽ góp phần vực dậy niềm tin của nhân dân vào sự phục hồi mọi mặt của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội để thức tỉnh một tương lai đầy hy vọng cho những điều tốt đẹp.”
Giám đốc Lê Quý Dương cho biết: “Chúng tôi mong muốn biến Ngày thơ Việt Nam thành một ngày hội chào đón những người yêu thơ cũng như không yêu thơ. Thơ không phải chỉ tồn tại một cách âm thầm mà phải trở thành một nguồn năng lượng mới, mang một tinh thần mới với những khát vọng mới vì một xã hội tốt đẹp hơn.
Điểm nhấn của Ngày thơ Việt Nam năm 2023 là Đêm thơ Nguyên tiêu, bắt đầu từ 19h đến 21h tại sân khấu trung tâm phía trước Đoan Môn. Điều đặc biệt là năm nay chỉ có một sân thơ duy nhất (khác với những năm trước tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, được chia thành 2 sân thơ) dành cho các nhà thơ thuộc mọi thế hệ. 21 bài thơ/bài thơ xuất hiện trong chương trình, tương ứng với số lượng của Ngày thơ Việt Nam lần thứ 21.
Công chúng được gặp lại hình ảnh của các nhà thơ nổi tiếng giai đoạn Thơ Mới đến thơ kháng chiến chống Pháp như: Nguyễn Đình Thi, Chế Lan Viên, Huy Cận, Xuân Diệu, Hoàng Cầm, Lê Đạt, Chính Hữu… qua giọng đọc của các nhà thơ từ kho tư liệu của Bảo tàng Văn học Việt Nam. Tiếp theo là phần đọc, trình diễn, diễn xướng thơ của các nhà thơ thế hệ chống Mỹ; thế hệ nhà thơ sau 1975 đến thời kỳ Đổi mới; và cuối cùng là của các nhà thơ Trẻ. Đan xen với đọc thơ, các nghệ sĩ nổi tiếng sẽ trình diễn những ca khúc được phổ nhạc từ các bài thơ được công chúng yêu thích.
Những câu thơ hay của các nhà thơ được trưng bày trang trọng trên Đường Thơ.
Xuất hiện trên sân khấu Đêm thơ Nguyên Tiêu, nhà thơ Hữu Thỉnh chia sẻ về kỷ niệm mà ông nhớ nhất trong kháng chiến chống Mỹ, đó là ông được tham gia chiến dịch Đường 9 Nam Lào. Bài thơ “5 anh em trên một chiếc xe tăng” của ông ra đời trong hoàn cảnh đó. Ông cũng bày tỏ niềm xúc động khi gặp lại những gương mặt thân quen, những kỷ vật của các thế hệ nhà thơ trong ngôi nhà kỳ ức của Bảo tàng Văn học Việt Nam. “Đó là những hiện vật biết nói đã kể cho chúng ta về cuộc sống và tâm hồn của những người nghệ sĩ – chiến sĩ. Tôi hy vọng, những ký ức, kỷ niệm đó sẽ giúp các nhà thơ trẻ có thêm cảm hứng trên con đường sáng tạo, cống hiến nhiều tác phẩm có giá trị hơn nữa cho thơ hôm nay”.
Nhà thơ Bằng Việt cũng chia sẻ niềm hạnh phúc khi đã ngoài 80 tuổi, sức không còn khỏe, giọng đọc đã có phần xô lệch vẫn còn có cơ hội được lên sân khấu đọc thơ. Ông kể câu chuyện xúc động về hai bài thơ cùng 1 tên, “Hương Sơn năm sơ tán ấy”. Một bài ông viết về mẹ và một bài viết về việc đi sơ tán. “Khi tôi lên thăm mẹ, mẹ bảo bao năm rồi học thiền mà không bao giờ có phút yên tĩnh để nhập thiền. Ông an ủi mẹ, nếu chiến tranh chống Mỹ chưa kết thúc thì chúng ta không thể thiền được. Còn nếu chiến tranh kết thúc, chúng ta sẽ trở về vô ngã, vô vi, đặc tính sâu sắc nhất của thiền”. Lần này, trong đêm Nguyên Tiêu, ông “đọc lại bài thơ để tưởng niệm giây phút gặp mẹ năm sơ tán 1972”.
Còn với nhà thơ Trần Đăng Khoa, đây là một đêm đặc biệt để chúng ta nói chuyện với nhau bằng ngôn ngữ thơ ca, của tình yêu tình thương. Ông khẳng định: “Nếu như nhân loại ai cũng nói với nhau bằng ngôn ngữ của thi ca, thế giới sẽ không có máu chảy, không có chiến tranh, xung đột”.
Ông đọc bài thơ, ngược thời gian về những năm 90 của thế kỷ trước, “Maxcơva mùa Đông những năm 90”: “Rồi tất cả sẽ qua thôi em ạ/ Mọi sự kiện sẽ qua như mốt váy ngắn dài…/ Tất cả sẽ qua đi. Chỉ tình yêu còn lại/ Tình yêu giữ cho ta mãi mãi là Người/ Nếu thế giới này không còn tình yêu nữa/ Thì biết đâu trái đất đã tan rồi…”.
Đêm thơ Nguyên Tiêu kết thúc trong tiếng nhạc, trong những vần thơ trẻ của các tác giả trẻ Đoàn Văn Mật, Lý Hữu Lương… Một thế hệ kế cận, với giấc mơ sẽ viết tiếp những bài thơ về dân tộc, về đời sống, về tình yêu con người. Như nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, trong lời phát biểu đã nói về giây phút thiêng liêng này rằng: “Vào thời khắc này, mỗi người chúng ta hãy viết chung một bài thơ về tình yêu, về lương tri con người, về giấc mơ tự do và hy vọng bằng cách riêng của trái tim mình”.
Đây là lần đầu tiên Ngày Thơ Việt Nam được diễn ra tại Hoàng thành Thăng Long – Di tích quốc gia đặc biệt được UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới. Không gian Ngày Thơ gồm toàn bộ khu vực sân Đoan Môn của Hoàng Thành. Người yêu thơ được chào đón tại Cổng thơ – một thiết kế cách điệu của họa sĩ Phạm Hà Hải để bước vào Cõi thơ. Qua Cổng thơ, khán giả sẽ dạo bước trên Đường thơ để thưởng lãm 100 câu thơ hay của thi ca Việt Nam được viết trên giấy dó tạo hình thành những chiếc quạt – cánh bướm. Cuối Đường thơ, khán giả sẽ đến Nhà ký ức, nơi trưng bày các hiện vật đặc biệt của các nhà thơ tên tuổi qua nhiều thời kỳ của văn học Việt Nam do Bảo tàng Văn học Việt Nam cung cấp. Bên cạnh Nhà ký ức là Quán thơ, nơi các nhà thơ, tao nhân mặc khách nhiều thế hệ sẽ giao lưu với công chúng, đọc thơ và trò chuyện về nền thi ca Việt Nam.
Tại vị trí trung tâm, trước cửa Đoan Môn là sân khấu diện tích khoảng 350m2 sàn, trong đó có 100m2 sàn bằng kính, được gọi là Đàn thơ – nơi diễn ra Đêm thơ Nguyên tiêu. Từ trên tường thành có hai tấm pano lớn được thả xuống. Trên mỗi tấm pano chép bài thơ “Thần” của Lý Thường Kiệt và bài thơ “Nguyên tiêu” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bên trái sân khấu là hai Cây thơ, từ trên cành cao thả xuống những phong thơ, bên trong có những câu hỏi thú vị, đố vui kiến thức thơ dành cho bạn yêu thơ, người chiến thắng sẽ nhận được những phần quà thú vị từ Ban Tổ chức.
Linh Nguyen
Tag der vietnamesischen Poesie Liebe
Facebook Twitter Drucke Email Theo dõi trên News Quay lại
Thơ có cần thiết cho đời sống?
Thứ Sáu, 03/03/2023, 15:09
Sau 3 năm tạm ngưng vì đại dịch COVID-19, Ngày Thơ Việt Nam được tổ chức trở lại tưng bừng trên khắp cả nước, như một sự kiện văn hóa khởi động năm mới Quý Mão. Chứng kiến cuộc phô diễn tình yêu thi ca ấy trong bối cảnh ChatGPT xuất hiện gây sửng sốt, nhiều người phải đặt lại câu hỏi: Có phải thơ rất cần thiết cho đời sống hôm nay không?
- Ngày thơ Việt Nam 2023: Những cung bậc lắng đọng của tình yêu
- Thơ, nhạc hòa quyện trong đêm khai mạc Ngày thơ Việt Nam lần thứ 21
Cuộc sống hiện đại vốn đã ngột ngạt, mà thành tựu văn minh với đặc sứ là chiếc smartphone càng khiến con người chênh chao hơn và bơ vơ hơn khi đối diện chính mình. Điện thoại kết nối toàn cầu, triệu triệu thông tin mà thưa vắng câu chuyện ân cần, triệu triệu hình ảnh mà thưa vắng trái tim ấm áp. Thi ca chỉ đặt một khoảng trống mỹ cảm vào chuỗi ngày bận rộn của từng cá nhân. Thi ca luôn chậm chân và luôn đứng ngoài vòng xoáy danh lợi. Thế nhưng, thi ca giúp chúng ta hiểu rằng, con người không phải robot có thể lập trình buồn vui thương nhớ. Cơm ăn áo mặc và những điều kiện vật chất đủ đầy khác, cũng không thể làm tắt tiếng hát ru bên cánh võng ầu thơ, cũng không thể làm nhòa mái chèo khua trên dòng sông tuổi nhỏ. Những người yêu thơ và làm thơ đã tìm thấy nhau, như món quà hạnh ngộ quý báu của số phận, để mỗi câu thơ dắt nhau qua năm tháng hững hờ.
Tọa đàm “Dòng thơ giữa phố” trong khuôn khổ Ngày Thơ Việt Nam 2023 tại TP Hồ Chí Minh.
Dù không có ý định đề cao, thì mỗi bài thơ cũng tự chứng minh rằng, trí tuệ nhân tạo trưng dụng mọi thuật toán và phát huy mọi phần mềm, vẫn không đủ thẩm quyền và không đủ khả năng để thay thế những rung động con người. Bởi lẽ, thi ca đâu hẳn tồn tại trên lớp vỏ ngôn ngữ rộn ràng, mà thi ca chắt chiu từng xao xuyến riêng tư. Lẽ thường, thi ca không tự nhiên gõ cửa bất kỳ người nào. Thi ca chỉ ghé đến và chỉ ở lại với những tâm hồn biết trân trọng thi ca.
Nhà thơ Trần Đăng Khoa bày tỏ: “Việc đánh giá thơ bây giờ cũng rất khó. Hầu như không tìm được tiếng nói chung. Nhiều cuộc tranh luận gay gắt dẫn đến cãi vã cũng thường bắt đầu từ thơ. Đó là sự va đập giữa các khuynh hướng nhằm muốn tự khẳng định, gây ảnh hưởng trước công chúng, có khi gay gắt dẫn đến triệt tiêu nhau. Tất cả các cuộc tranh luận này rốt cuộc dường như vẫn bỏ ngỏ, không có kết luận và cũng không có tiếng nói cuối cùng. Trong cái sự ồn ào có tính báo chí đó, cũng có không ít các nhà thơ của chúng tôi chỉ im lặng sáng tạo và quan tâm đến những vấn đề lớn hơn, là giữ gìn bản sắc dân tộc và tìm cách hòa nhập với thế giới rộng lớn. Đây là một vấn đề cấp bách, mang tính toàn cầu”.
Nói đi phải nói lại, trong kỷ nguyên nghe nhìn, thơ đang có khoảng cách với đời sống. Độc giả thèm khát những câu thơ tương tác trực tiếp với thực trạng xã hội, chứ độc giả đã chán ngấy những vần điệu than mây khóc gió. Có không ít thơ hay vẫn đang nằm trong sổ tay của các nhà thơ, và bị sự bận bịu cơm áo giam kín lại. Giữa thời cuộc đang âu lo về sự sạt lở nhân tính, nhà thơ rất cần có thêm sự can đảm mới, mong có được những bài thơ rung động công chúng.
Mặt khác, mối quan hệ giữa thơ với giải thưởng thơ và công chúng thơ, thực sự mơ hồ và mông lung. Thơ có cần đi qua giải thưởng thơ để đến với công chúng thơ chăng? Có chứ, nếu những người tổ chức giải thưởng thơ không ung dung chủ quan ngồi chờ sung rụng, kiểu được hoa mừng hoa được nụ mừng nụ. Tiền thưởng tuy quan trọng, nhưng không quan trọng bằng thiện chí của nơi đăng cai. Giải thưởng thơ phải cao hơn một chốn tranh tài, mà phải là một chốn hội tụ những giọng điệu khác nhau, những thể nghiệm khác nhau, những thao thức khác nhau của người làm thơ. Nếu đạt tiêu chí ấy, thì giải thưởng thơ mới làm được chiếc cầu nối đáng tin cậy giữa thơ và công chúng thơ.
Phát biểu tại Ngày Thơ Việt Nam 2023 vừa qua, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam – Nguyễn Quang Thiều cho rằng: “Trong suốt hàng trăm, hàng ngàn năm nay, thơ ca không bao giờ bỏ chúng ta và vẫn hiện diện trong nhiều thách thức. Đến bây giờ, trong thời đại 4.0, các nhà thơ và những người tổ chức, quản lý về văn học nghệ thuật đã tìm rất nhiều cách để thơ ca đến với con người: trên những bản in, trên những buổi đọc thơ, những ngày thơ… Tôi nghĩ các bài thơ không được rời bỏ đời sống này, thơ là người đồng hành tận cùng với con người, trong mọi ngóc ngách của đời sống. Họ nói về đau thương nhưng để nói về tương lai. Họ nói về mất mát nhưng để nói về tương lai. Và họ phải đối mặt với tất cả hiện thực đời sống. Mỗi bài thơ, hay mỗi nhà thơ không được trốn chạy khỏi hiện thực đời sống. Nhưng hiện thực đó phải mang lại cho con người đức tin, tình yêu và sự khát vọng”.
Nhà thơ Lê Minh Quốc – Chủ tịch Hội đồng Thơ, Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh: Chữ của tâm linh mới là chữ của ái tình
– Một nhà phê bình cho rằng “Thơ không thể bị kéo thấp xuống cho ngang tầm công chúng, mà công chúng phải biết tự nâng mình lên ngang tầm của Thơ”. Ông nghĩ sao về quan niệm này?
+ Theo tôi, đây là một câu nói ngớ ngẩn, và đã sáo mòn lắm rồi. Nào có riêng gì thơ, với nhiều thể loại nghệ thuật khác lâu nay thiên hạ cũng gào lên tương tự. Với người làm thơ thật sự sống với thơ, vì thơ, làm thơ như một cách khám phá lấy nội tâm, suy nghĩ, tâm trạng của chính họ, tôi nghĩ rằng, họ tiếp tục viết chân thật như những gì họ đã và đang nghĩ đến. Họ không cần phải quan tâm “kéo thấp xuống” hay “nâng lên ngang tầm” gì sất. Họ chỉ nghĩ về chính họ. Lúc ấy, cảm xúc của họ sẽ dẫn dắt họ đi. Điều quan trọng vẫn là ở chỗ nhà thơ tự hỏi chính mình, chứ không phải đòi hỏi ở công chúng.
Bấy lâu cửa đóng then cài Bịt tai nhắm mắt miệt mài với thơ Tâm không bợn chút bụi mờ Trí không náo động chín ngờ một nghi Nhịp đời nhẵn nhụi phẳng lì Nhịp yêu tròn trịa chu vi rạch ròi An toàn đến thế thì thôi Thôi thì thơ cũng cọc còi tong teo Tâm không vật vã eo sèo Trí không giông bão cheo leo bụi hồng Đừng đợi mà cũng đừng mong Câu thơ khỏe mạnh sống trong cõi người.
– Trong đời sống thi ca, từng có nhiều lời hô hào đổi mới, cách tân Thơ nhưng vẫn chưa thấy thành tựu gì rõ nét. Ông nghĩ xu hướng làm mới thơ có quan trọng không và phải như thế nào?
+ Có những điều tưởng rằng đã cũ, rất cũ, đến thời đại chúng ta cần phải có ý thức thay đổi, cách tân cho mới mẻ. Tưởng là tưởng thế thôi. Bản thân tôi không quan tâm đến điều này. Chính cảm xúc lúc ấy thế nào, tự nó sẽ quy định cho nhà thơ tìm ra cách viết phù hợp nhất. Có thể vẫn hình thức đã cũ, có thể hình thức mới lạ, thật ra điều đó chẳng quan trọng gì, cái cần nhất vẫn là nhịp thơ, tiếng nói của tâm trạng trong khoảnh khắc ấy. Hình thức để làm gì, cách tân để làm gì khi trong lòng không một cảm xúc? Cảm xúc ấy cần cho thơ hơn cả hình thức nữa.
Anh làm thơ kể những điều đã thấy Nhưng sao chẳng ai buồn? Dẫu chỉ là chốc lát Dẫu trong thơ đầm đìa nước mắt Dẫu trong thơ ngập đầy tiếng khóc Lạ không? Lạ quái gì đâu anh phải hỏi lại lòng Cái lòng anh có thật lòng đớn đau không đấy chứ? Tột cùng đớn đau mới bật ra câu chữ Chữ của tâm linh mới là chữ của ái tình Anh chả đớn đau mà kể lể những điều đã thấy Chả ai thấy gì ngoài trang giấy trắng tinh
– Có một thực tế là việc xuất bản thơ hiện nay rất dễ dàng. Hầu như các nhà xuất bản sẵn sàng cấp giấy phép cho tác giả tự bỏ tiền in thơ, mà không quá đắn đo về chất lượng. Vậy, vai trò biên tập thơ có còn không?
+ Vai trò của biên tập thơ vẫn còn đấy chứ. Cứ xem thời gian gần đây số lượng thơ vẫn in ấn xuất bản nhiều, mà có bị “thổi còi” gì đâu. Nhà thơ chịu trách nhiệm với chất lượng thơ của họ, chứ nào thuộc về biên tập. Họ có trách nhiệm và có quyền in thơ, kể cả quyền làm thơ dở. Điều này bình thường. Thời gian, năm tháng còn sàng lọc chán chê.
– Không chỉ có danh xưng “nhà thơ thế giới” mà gần đây còn có phong trào dịch thơ ra ngôn ngữ khác để được trao giải thưởng quốc tế. Ông có lạc quan với con đường xuất khẩu thơ tự phát?
+ Tôi nghĩ đến sự nở rộ của nhiều sân chơi hiện nay, có thể giải thưởng thơ, dịch thơ ra tiếng nước ngoài của câu lạc bộ nào đó, đoàn thể nào đó họ trao cho nhau thì cũng là lẽ bình thường. Vui thôi. Có gì đó cho đời sống của thơ thêm rộn ràng, rôm rả một chút cũng tốt. Nói về “con đường xuất khẩu thơ” là một chuyên đề khác, chứ không chỉ dừng lại ở mỗi một động tác là tập thơ đó của tác giả đó in bằng tiếng nước đó và phát hành ở nước đó.
– Từ kinh nghiệm bản thân, ông thấy thơ Việt đang có điều gì đáng băn khoăn và có điều gì đáng chờ đợi?
+ Trên đời này có cái gì mặn nhất? Nước biển ư? Hay là muối của đời? Đừng nói thế. Chính là nước mắt Của chúng sinh lao khổ dưới gầm trời Anh đã viết những câu thơ nhạt thếch Bởi lòng anh nước mắt đã cạn rồi Có một ngôi sao băng vừa vút qua Chỉ trong khoảnh khắc Làm sao anh nắm bắt Để giữ lại thiên thu? Giữ lại thiên thu cái cụ thể ấy để làm gì? Sao anh không âm mưu nắm giữ Cái vệt ngang trời vừa lóe sáng bay đi?
Nhà thơ Trần Đức Tính: Thơ cho tôi niềm tin vào con người
Thơ có cần thiết trong đời sống xã hội hôm nay? Đầu tiên, đây là một vấn đề có phạm vi hẹp nhưng rất sâu. Hẹp vì không chỉ riêng thơ, thơ chỉ là một trong nhiều chuyên ngành nghệ thuật mà ta đang có hôm nay, nhưng vấn đề này rất sâu, vì thơ tồn tại gần như song hành cùng sự tồn tại của con người, bằng thể cách này hay thể cách khác.
Cơ chế nền tảng xã hội thay đổi, có thể nói là thay đổi liên tục, và như nhiều nhà nghiên cứu đã cho rằng: Văn chương nói chung, hay thơ nói riêng là một bức phác thảo, ghi nhận, phản ánh lại mọi mặt đời sống xã hội và con người ngay thời điểm đó. Điều này không cần phải bàn cãi, ví như dân tộc ta phát triển qua các hình thái xã hội khác nhau. Ở đó từ các nhu cầu, tâm thức, hoàn cảnh của con người đến nền tảng cơ hữu của xã hội tương ứng cũng khác nhau, và văn chương sẽ phác họa lại tất cả những ngõ ngách tâm hồn của con người và thời đại ấy.
Ta có cụ Nguyễn Du với “Truyện Kiều” phác họa về hoàn cảnh xã hội phong kiến, tình yêu đôi lứa cũng như thân phận người phụ nữ, và kể cả sự nổi loạn của một giai cấp nào đó, ta có Hồ Xuân Hương – một tiếng nói mạnh mẽ về quyền của nữ giới, Lý Thường Kiệt với những câu thơ vệ quốc đầy hào khí,… Về sau, ta có phong trào Thơ Mới với diện mạo gần như hoàn hảo về con người, từ sự trằn trọc đối với xã hội, cuộc sống đến những hỉ nộ ái ố khi trong cuộc sống thường nhật, và những vần thơ 1945 – 1975 của trường kỳ kháng chiến giữ và dựng nước,…
Sơ lược như trên để thấy được một vấn đề là: Thơ đã song hành với dân tộc ta ở mọi mặt đời sống cá nhân đến sự đại đồng, mà nhiều lúc, thơ còn là vũ khí đấu tranh mạnh mẽ cho các cuộc vệ quốc của dân ta.
Vậy thì hiện tại, thơ có cần thiết trong đời sống xã hội hôm nay? – Xin khẳng định là có.
Thứ nhất, Thơ gắn với quá trình tồn tại, xây dựng và phát triển con người, đất nước.
Hiện tại, thời đại của công nghệ thông tin, thay đổi từng phút, từng giờ. Xã hội và kinh tế ta cũng thế, thay đổi để phát triển, để thích ứng với tiến trình chung của thế giới. Ta thấy làng quê ta không còn như trước, diện tích đô thị hóa ngày càng nới rộng ra, vậy tâm thế con người cũng thay đổi ít nhiều. Có những vùng nửa chợ nửa quê, người ở đó dần dà cũng không còn là “thuần nông” nữa. Họ đã thay đổi, tâm tư, tình cảm, những khó khăn và tươi đẹp trong lòng họ cũng đổi thay theo. Từ điểm họ đứng và ánh nhìn họ nay đã khác với cha ông. Vậy, thơ là một trong những công cụ hoặc đôi lúc là “người bạn” để họ “phát ngôn”, giãi bày lòng mình. Và như Tô Thùy Yên từng nói: “Thế giới vui từ mỗi lẻ loi”, từ mỗi cá thể đó, tập hợp lại, ta sẽ có cái nhìn tổng thể cho con người Việt trong giai đoạn hôm nay, họ đã sống, đã nghĩ gì. Điều này tối quan trọng làm tiền đề cho các thế hệ sau, là một trong những yếu tố cần để nhận định và đưa ra đường lối phát triển xã hội, đất nước phát triển hơn ở tương lai.
Thứ hai, như thiên chức của nghệ thuật là: “sự cứu rỗi lòng người”.
Văn chương, theo tôi, có viết, có nghĩ, có thể hiện bằng lối nào, bằng ngôn ngữ nào đi chăng nữa thì điểm đến cuối cùng, mục đích cuối cùng vẫn là con người, hay nói theo cách của Nam Cao: “làm cho người gần người hơn!”.
Ta thấy, các cuộc chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh, nhân họa,… vẫn diễn ra hằng ngày đâu đó trên quả địa cầu này, tôi sợ tiếng khóc trẻ em giữa làn đạn, tôi sợ tiếng mẹ thảng thốt tìm con, tôi sợ màu máu mà chính con người gây ra cho con người.
Và chính thơ đã cho tôi niềm tin vào con người. Sau tất cả những nỗi đau, thơ đã nhen nhóm, đã thôi thúc điều gì đó về sự sống, niềm tin trên từng con chữ. Tôi nghĩ rằng, chung quy lại những gì ông – cha – ta muốn là bình yên, là hạnh phúc. Mà chúng ta chỉ thật sự hạnh phúc, thật sự bình yên khi và chỉ khi ta sống bằng lòng tốt, đối đãi bằng lòng tốt và thở bằng lòng tốt. Và tôi cho rằng thơ (văn chương) sẽ làm tốt điều đó!
Nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng: Thơ như vị ngữ của tình yêu
Người Việt truyền thống dành cho thơ một tình yêu sâu nặng, bền bỉ đến mức như thấm vào mạch máu trong cơ thể văn hóa Việt Nam, lịch sử Việt Nam, từ bến thôn nữ đến bức màn anh hùng, từ lũy tre của ẩn sĩ đến tách trà của người thi sĩ. nhà sư, từ lưng trâu đến ngai vua… Hơn nữa, từ mũ nông dân đến mão của viện sĩ, hào quang thơ trong Di sản quen gọi là văn minh không chỉ dừng lại ở bản chất của tác phẩm thơ .
Người Việt cũng lấy thơ làm chuẩn mực cho các chuẩn mực khác, từ văn bản hành chính đến hịch báo cáo đến các loại hình nghệ thuật dân gian: quan họ, hò, tuồng, chèo; Từ nghi thức tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên đến tế sinh linh đến nhạc lễ hay nhạc làng, miếu, phủ. Không chỉ vậy, bản thơ còn dành nhiều thời gian để thiết kế bánh chưng, bánh chưng của nghi lễ ẩm thực, niêm hương trầu cau của phong tục tập quán, vần điệu kiến trúc nhà cửa, đền chùa, dinh thự, hịch, giao tiếp với thiên nhiên, một sự nhập môn nhân văn về võ học, mối liên hệ với vũ trụ, mối liên hệ của ghềnh thác hoang sơ với chuẩn mực đạo đức của người trí…
Ngày nay chúng ta đang sống trong thời đại chuyển đổi số, các thiết bị điện toán giao tiếp với nhau dưới dạng tín hiệu mã nhị phân, dựa trên trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, Dữ liệu lớn, điện toán, đám mây, chuỗi khối… Số phận của chúng ta sẽ ra sao? thơ giữa nền văn minh kỹ trị Nếu như các cường quốc triển khai siêu máy tính lượng tử, mã nhị phân sẽ được thay thế bằng máy tính lượng tử sử dụng qubit, trong đó chúng có thể ở trạng thái chồng chất mà rối lượng tử hứa hẹn sẽ biến đổi sâu sắc thế giới hiện đại. Trong thập niên thứ ba của thế kỷ 21, người Việt Nam vẫn là chủ thể của một vị từ gọi là thơ với năng lượng yêu thương vô biên, là một nguồn kích hoạt mở về mặt công nghệ.
Trở về cội nguồn Việt Nam, trong lịch sử văn hóa, gươm và lông vũ là biểu tượng của tâm thức bốn ngàn năm dân tộc ta, nghiễm nhiên đưa địa vị của các bậc anh hùng, chí sĩ lên hàng đầu. Hai biểu tượng này vừa có tính độc lập, vừa có sự chuyển hoá của chúng vào nhau. Thơ vừa là định danh, trạng thái thăng hoa của tự nhiên, xã hội, vừa là rượu chưng cất, chất xúc tác từ nhịp điệu của “trái tim thiên nhiên”, là hương vị của “món ăn văn hóa”, vậy nên. Quan điểm thế giới cũ “thơ là cửa ngõ của mọi thứ”, “sự kỳ diệu của sự biến đổi”.
Theo nghĩa tỉnh táo đó, nếu nghĩ An Tiêm là thiên tài thì đó là thiên tài không gươm, nghĩ đến An Tiêm là khách sáo thì đó là thi sĩ không lời. Thiên tài này, thi nhân này đã hai bàn tay trắng vượt sóng gió, bị cha hắt hủi, lưu vong, tìm lẽ sống chim trời cá nước, trình bày thành tích của mình với The bản quyền tác phẩm là một quả dưa hấu có vỏ xanh và một lòng đỏ. Quả dưa hấu này là một bài thơ lãng mạn và hiện thực, một kiệt tác của tinh thần, biến cuộc đời thành một biến thể huy hoàng bên nền văn minh lúa nước, đồng thời vừa thư giãn vừa thấm nhuần mối quan hệ với triều đình.
Tốc độ ngoạn mục của văn minh kỹ trị đương nhiên làm thay đổi môi trường sống và tư duy không loại trừ thơ ca, thách thức là làm sao thay đổi mà không đánh mất giá trị cốt lõi. Nhìn lại người Việt thời phi công nghệ, chúng ta tùy lúc, tùy nơi, bám víu vào truyền thống nhìn thấu cái hiện hữu để đi sâu vào những tầng sâu vô thức huyền bí của tự nhiên và xã hội, cuộc sống, con người và sự vật… để giao tiếp cõi người. Tùy theo góc độ mà sâu rất sâu, gần cũng rất gần qua các quan niệm cổ xưa “Thi thiên, tâm địa” (thơ là tâm của trời đất); “Thơ của chí nguyên âm của trời và đất”
Còn số phận của thơ, không biết là nụ cười sảng khoái của nhà thơ hay giọt nước mắt Tố Như nghẹn ngào trong “Ngọn gió oan nghiệt tự định” (Tôi cũng ở trong khối oan nghiệt – như Tiểu Thanh) – ở chốn phồn hoa), càng khó đo đếm sự lan tỏa của việc chia lò sắn ở đầu và cuối cung đình hay trong những buổi lễ chói lọi của giai đoạn phồn hoa đô hội.
Lê Thiếu Nhơn (thực hiện)
Ngày thơ Việt Nam
Facebook Twitter In Email Theo dõi Tin nhắn Quay lại
